Dwangsom na ingebrekestelling wordt afgeschaft voor IND

De IND hoeft niet langer dwangsommen te betalen na in gebreke te zijn gesteld. Dat heeft de Tweede Kamer op 25 juni 2024 besloten. Wanneer niet binnen de wettelijke beslistermijn op een aanvraag of bezwaarschrift wordt beslist, kan de IND nu nog in gebreke worden gesteld. Wordt er dan niet binnen 14 dagen alsnog beslist, dan moet de IND dwangsommen betalen.  Een wetswijziging zal daar mogelijk binnenkort al verandering in brengen.

De IND worstelt al geruime tijd met achterstanden, die leiden tot langere doorlooptijden en trage besluitvorming. Hoewel de ingebrekestelling met bijbehorende dwangsom is bedoeld als een financiële 'prikkel' om een bestuursorgaan (zoals de IND) tot actie te dwingen, zorgt de dwangsomregeling volgens de IND voor een averechts effect. Het afhandelen van dwangsomprocedures kost veel tijd en gaat ten koste van de capaciteit die nodig is om andere procedures af te handelen. Ook lopen de kosten van dwangsommen snel op. Deze bedroegen in 2023 nog 11,3 miljoen euro en in de eerste vier maanden van 2024 al 9,3 miljoen euro.

Een meerderheid van de tweede kamer stemde daarom voor het afschaffen van de dwangsomregeling voor de IND. Na de wetswijziging kan de IND nog wel in gebreke worden gesteld, maar hoeft straks geen dwangsommen meer te betalen. De enige manier om dan toch nog een beslissing af te dwingen is door het indienen van een beroep 'niet-tijdig beslissen' bij de rechtbank. De rechtbank kan de IND veroordelen om binnen een bepaalde termijn alsnog een beslissing te nemen en kan dan alsnog een dwangsom opleggen. Zo ver zal het alleen meestal niet komen, omdat er inmiddels vele duizenden beroepen 'niet-tijdig' bij de rechtbank liggen, waardoor ook de rechtspraak te maken heeft met flinke achterstanden.

Het is nog niet duidelijk wanneer de nieuwe regeling in werking treedt. Deze moet eerst nog worden goedgekeurd door de Eerste Kamer.

Zie verder:

• Nieuwsbericht website IND
• Status wetsvoorstel (website Eerste Kamer)

Terug naar overzicht