Rechtbank Den Haag (zp Arnhem) 6 februari 2020, AWB 19/7020

De echtgenoot van eiseres verblijft in Nederland en heeft de Nederlandse nationaliteit verkregen. Eiseres en haar echtgenoot hebben drie kinderen, die alle drie de Nederlandse nationaliteit hebben. Het oudste kind is geboren in Syrië. De twee jongste kinderen zijn geboren in Duitsland en zijn per 26 september 2018 in Nederland ingeschreven in de Basisregistratie personen.

2. Op 23 oktober 2018 heeft eiseres onderhavige aanvraag ingediend.

Ter onderbouwing van haar aanvraag heeft eiseres aangevoerd dat zij een verblijfsrecht heeft op grond van artikel 20 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Als verweerder haar het aangevraagde document weigert, zal dat er toe leiden dat haar kinderen, die Unieburger zijn, worden gedwongen het grondgebied van de Europese Unie te verlaten, aldus eiseres. Zij beroept zich in dit kader op rechtspraak van het Hof van Justitie, waaronder het arrest in de zaak Chavez-Vilchez e.a.2.

3. Verweerder legt aan de afwijzing van de aanvraag, kort samengevat, het volgende ten grondslag. Eiseres voldoet niet aan de voorwaarden om als gezinslid van terugkerende Unieburgers een afgeleid verblijfsrecht te ontlenen aan de Verblijfsrichtlijn,3 omdat zij en haar kinderen tijdens hun verblijf in Duitsland niet aan de voorwaarden in artikel 7 van de Verblijfsrichtlijn hebben voldaan. Omdat eiseres verblijfsrecht heeft in Duitsland (en Bulgarije), worden de kinderen volgens verweerder niet gedwongen om het grondgebied van de Europese Unie te verlaten. Hierdoor heeft eiseres ook geen aan artikel 20 van het VWEU afgeleid verblijfsrecht, aldus verweerder.

De vraag of de kinderen eiseres kunnen volgen naar Duitsland (of Bulgarije) is volgens verweerder niet van belang voor de beoordeling of zij gedwongen worden het grondgebied van de Europese Unie te verlaten. Omdat geen sprake is van een maatregel die noopt tot vertrek van een afhankelijke Unieburger van het grondgebied van de Europese Unie valt eiseres niet binnen de (materiële) werkingssfeer van artikel 20 van het VWEU, aldus verweerder. Hij verwijst in dit kader naar jurisprudentie van de Afdeling.4 Voor zover eiseres een beroep doet op artikel 8 van het EVRM stelt verweerder zich op het standpunt dat hieraan in het kader van de voorliggende aanvraag niet wordt getoetst, omdat dit niet kan leiden tot afgifte van het gevraagde verblijfsdocument.

4. Eiseres betoogt dat de vraag of de kinderen rechtmatig met haar in Duitsland (of Bulgarije) kunnen verblijven wel degelijk relevant is. Als de kinderen haar niet kunnen volgen naar een andere lidstaat, kan zij niet binnen de Europese Unie voor hen zorgen. De enige mogelijkheid die dan nog resteert om voor de kinderen te zorgen is door samen met hen de Europese Unie te verlaten en zich in haar land van herkomst te vestigen, aldus eiseres. Volgens eiseres volgt uit artikel 20 van het VWEU dat de derdelander ouder van een Nederlands kind dat in Nederland woont een verblijfsrecht in Nederland verkrijgt, tenzij het voor het kind mogelijk is om de uit artikel 20 van het VWEU voortvloeiende rechten te genieten op een andere wijze, die verenigbaar is met het Unierecht, waaronder de bepalingen van het Handvest van de Grondrechten van de EU. Dat de kinderen eventueel op grond van illegaal verblijf bij eiseres in Duitsland kunnen gaan wonen is daarmee in strijd, aldus eiseres. Eiseres verwijst ter onderbouwing naar een artikel van Eva Hilbrink5 en naar een uitspraak van deze rechtbank, zittingsplaats Utrecht, van 29 augustus 20196.

5. Op grond van artikel 21 van het VWEU en de Verblijfsrichtlijn hebben Unieburgers een recht om in een andere lidstaat dan die van hun nationaliteit te verblijven, mits zij voldoen aan de voorwaarden van de Verblijfrichtlijn. Uit de rechtspraak van het Hof van Justitie blijkt dat op grond van artikel 21 van het VWEU en de Verblijfsrichtlijn eveneens een afgeleid verblijfsrecht bestaan voor familieleden van deze Unieburgers in een andere lidstaat. De kinderen van eiseres verblijven in de lidstaat van hun nationaliteit, zodat de richtlijn op hen – momenteel – niet van toepassing is.7 Uit de rechtspraak van het Hof blijkt verder dat in bijzondere omstandigheden een beroep kan worden gedaan op artikel 20 van het VWEU. Het betreft dan de uitzonderlijke situatie dat Unieburgers (hier: de kinderen van eiseres) gedwongen worden het grondgebied van de Unie als geheel te verlaten. Dat betekent dat hier beoordeeld moet worden of het bestreden besluit ertoe leidt dat de kinderen van eiseres het grondgebied van de Europese Unie als geheel moeten verlaten.

6. De rechtbank is met verweerder van oordeel dat de kinderen van eiseres niet gedwongen worden de Europese Unie als geheel te verlaten. De kinderen kunnen als Unieburgers immers vrij reizen en hebben drie maanden verblijfsrecht in de andere lidstaten op grond van artikel 6 van de Verblijfsrichtlijn, en langer wanneer aan de voorwaarden van artikel 7 van de Verblijfsrichtlijn wordt voldaan8. Daarbij merkt de rechtbank op dat uit het dossier blijkt dat eiseres in ieder geval in Duitsland het recht heeft om te werken. Dit geldt gezien zijn Nederlandse nationaliteit ook voor de echtgenoot van eiseres.

Hoewel het Hof van Justitie in het arrest Chavez-Vilchez heeft geoordeeld dat bij de beoordeling van artikel 20 VWEU rekening moet worden gehouden met de afhankelijkheidsrelatie en de rechten van het kind, betekent dit niet dat onder alle omstandigheden de eenheid van het gezin doorslaggevend is. Het Hof heeft immers ook nadrukkelijk benoemd dat het moet gaan om een situatie waarin een Unieburger feitelijk wordt verplicht om het grondgebied van niet alleen de lidstaat waarvan hij staatsburger is, maar ook dat van de Unie als geheel te verlaten.9 Zoals hierboven besproken, is daarvan naar het oordeel van de rechtbank geen sprake. De beroepsgrond van eiseres slaagt niet.